Czarnuszka siewna - Nigella sativa
Synonimy: czarnuszka ogrodowa, czarnucha, kmin czarny, panna w zieleni, kąkolnica, czarna kolendra, czarny kminek
Zastosowanie dawniej:
Nasiona czarnuszki były od wieków ulubioną przyprawą w Europie Południowej, zwłaszcza w krajach bałkańskich oraz w całej Azji Mniejszej, w Maroku i w Indiach.
Czarnuszka siewna znana była już w Starożytności jako środek stosowany w chorobach przewodu pokarmowego i jako lek mlekopędny. U muzułmanów uważana była za panaceum, czyli lek na wszelkie schorzenia. W Polsce opisywana była przez Marcina z Urzędowa, Syreniusza i ks. Kluka jako przyprawa do chleba i jest nią do chwili obecnej.
Zastosowanie dziś:
Czarnuszka jest rośliną przyprawową, dostarczającą aromatycznych czarnych nasion o korzennym smaku, od tych nasion wywodzi się jej nazwa. Jako przyprawa, nasiona czarnuszki służą do posypywania pieczywa oraz jako dodatek do marynat (wyraźnie poprawiają smak kiszonych ogórków). Są także składnikiem pieprzów ziołowych i wielu mieszanek przyprawowych.
Czarnuszka posiada także cenne właściwości lecznicze. Jej nasiona mają korzystny wpływ na układ trawienny, łagodzą bóle żołądka, kurcze, wzdęcia i kolki. Działają antyseptycznie i stosowane są jako środek przeciwrobaczy. Ponadto odwary z nasion czarnuszki działają moczopędnie i żółciopędnie, pobudzają czynności żołądka i mają właściwości wiatropędne. Nasiona czarnuszki wykorzystywane są w homeopatii w żółtaczce oraz w chorobach przewodu pokarmowego i wątroby.
W terapii dziecięcej czarnuszka ma podobne działanie co anyż, kminek i koper włoski.
W Indiach czarnuszka stosowana jest często dla pobudzenia laktacji. Całe lub zmielone nasiona dodaje się do chleba, sosów, curry, mięsa i ryb.
W przemyśle spirytusowym czarnuszka używana jest do wyrobu wódek i likierów.
Ciekawostki:
Dawniej w celu wytępienia pcheł i pluskiew nasionami czarnuszki posypywano posłania, a w lecie odstraszano nimi komary.
Olej tłoczony z nasion służył do nacierania skóry, w celu jej wygładzenia, a zmieszany z octem miał usuwać piegi.