Bez czarny - Sambucus nigra
Synonimy: dziki bez czarny, bez lekarski, bez aptekarski, bez biały, bez pospolity, bzowina, hyćka, hyczka, holunder
Wszystkie części tej rośliny od kory do owoców znajdują zastosowanie w medycynie ludowej.
Zastosowanie bzu czarnego dawniej:
Kwiaty bzu czarnego od najdawniejszych czasów stosowane były jako lek napotny, przeciwgorączkowy, a zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła oraz do okładów przy wrzodach i egzemach. Przetwory z owoców używane były w chorobach gorączkowych. Sok z młodych liści wykorzystywano do leczenia chorób skóry, a korzenie, korę oraz sok ze świeżych owoców stosowano jako środki przeczyszczające i moczopędne.
Zastosowanie bzu czarnego dziś:
We współczesnym ziołolecznictwie bez czarny jest jednym z najważniejszych gatunków. Kwiaty działają napotnie, moczopędnie, stosowane są powszechnie w chorobach gorączkowych. Zewnętrznie odwary z kwiatów stosowane są do płukania w zapaleniu jamy ustnej i gardła, w anginie, do okładów w zapaleniu spojówek, a także jako dodatek do kąpieli kosmetycznych.
Owoce bzu czarnego działają napotnie, moczopędnie, lekko przeczyszczająco i delikatnie przeciwbólowo, usuwają z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii i trujące toksyny. Działają również przeciwreumatycznie i przeciwzapalnie. Odwary z owoców stosuje się w chorobach skórnych, w rwie kulszowej i nerwobólach, w stanach zapalnych żołądka i jelit. Sok z owoców działa korzystnie na drogi moczowe, pobudza również czynność nerek i przeciwdziała wystąpieniu biegunek.
Wino z bzu czarnego pomaga przy dolegliwościach reumatycznych, astmie i dnie.
Owoce obfitujące w witaminy i związki mineralne służą do sporządzania smacznych dżemów, galaretek, soków oraz jako dodatek do słodyczy i ciast.
W wiejskiej kuchni pieczone owoce czarnego bzu są specjalnością kulinarną, a do tego działają leczniczo na kaszel i katar.
Ponadto owoce mogą być używane jako płukanka do włosów , a także do barwienia i aromatyzowania wina i likierów.
Kwiatostany po zanurzeniu w cieście naleśnikowym można smażyć. Można też z nich sporządzać smaczne napoje orzeźwiające.
Uwaga: owoce nie mogą być jedzone na surowo, bo są trujące, wywołują nudności i wymioty.